Sened-i İttifak (1808)

Ruscuk Ayanı Alemdar Mustafa Paşa tarafından hazırlanmıştır. Amacı ülkece merkezi birlik ve otoriteyi kurmak, muhtemel reformlara yeniden başlayabilmek için ayan ve hanedanları itaat altına almak, bunun karşılında da bir takım güvenceler vermek olarak özetlenebilir. Sened-i İttifak, İngilizlerin 13. Yüzyıldaki “Magna Carta”sına benzetilmiştir.

Sened-i İttifak’ın özünü; “ayan”ın bir taraftan merkezi hükümete bazı güvenceler verirken, diğer taraftan bazı hak ve yetkileri kendisi için saklı tutması oluşturmaktaydı.

Esas itibariyle;

-          İstanbul hükümetine verilen güvenceler,

-          Padişahın kişilik ve otoritesinin taahhüt altına alınması,

-          Asker toplanması,

-          Gelirlerin tahsili konularında merkezi devletin otoritesine karşı gelenlerin bastırılmasına yardım sözü,

-          Yoksulların asayiş ve vergi konularında haksızlıktan korunması,

-          Başkentteki askeri ayaklanmaların bastırılmasından ibaretti.

Buna karşılık ayanlar bu belge ile;

-          Merkezi devletten kendilerine gelecek haksız yaptırım ve saldırılara birlikte karşı koyma,

-          Özellikle toprağa bağlı imtiyazlarını koruma

-          Yetkisini kötüye kullanan sadrazamları engelleme konularındaki kararlılıklarını kayda geçirmişlerdir.

Türk anayasasının gelişimindeki yeri de Sened-i İttifak’ın devlet iktidarının sınırlanabileceği düşüncesi içermesi böylece Padişahın kendi iktidarının sınırlanabilirliğini kabul etmesi olarak gösterilebilir. Sened-i İttifak’ın başka bir özelliği de ayanların resmen devletin ortakları olarak tanınmış olmasıdır.