Gülhane Hatt-ı Şerifi (1839)
Tanzimat Dönemi, Mustafa Reşit Paşa tarafından hazırlanan Gülhane Hatt-ı Şerifi’nin 1839 yılında Osmanlı Devleti’nin ileri gelenler ve yabancı diplomatların huzunda yine Mustafa Reşit Paşa tarafından okunmasıyla başlamıştır.
Gülhane Hatt-ı Şerifi, dört temel reformu vaat ediyordu;
- 1. Tebanın can, mal ve namusunun güvence altına alınması
- 2. İltizam sisteminin yerini alacak düzenli bir vergi sistemine geçilmesi
- 3. Genel ve zorunlu askerlik sisteminin başlatılması
- 4. Bütün Osmanlı tebaası için kanun önünde eşitliğin sağlanması
Bunların içerdiği ilkeler iki ana başlıkta toplanabilir;
a) Yeni Yönetim Usulleri: Yasal yönetime geçiş, yasaların hazırlanmasında danışma, kurullarla çalışma ve eşitliğe saygı ilkeleri
b) Hak ve Özgürlükler: Kişi dokunulmazlığı ve güvenliği, mal güvenliği, askerliğin adalet ve eşitliğe göre yeniden düzenlenmesi ve eşitlikler
Gülhane Hatt-ı Şerifi, Türkiye’nin ilk haklar bildirisi olarak yer almaktadır. Bir anayasadan ziyade bir otolimitasyon belgesidir; Padişahın otoritesini kendi tek taraflı iradesiyle sınırlamayı kabul ettiğini gösteren bir belgedir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder